झापामा तीन प्रतिशत वालवालिका अझै विद्यालय वाहिर

शैक्षिक दृष्टिकोणले हेर्ने हो भने झापालाई विकसित र  शिक्षित जिल्लाको रुपमा चिनिने गरिएको छ । तर, झापामा अझैपनि झण्डै तीन प्रतिशत वालवालिका विद्यालय वाहिर छन् । गत वर्षको तुलनामा यसवर्ष झापामा सामुदायिक विद्यालयमा भर्ना दर बढेपनि लक्षित समुदायका केही वालवालिका विद्यालय भर्ना भएका छैनन् । विद्यालय उमेर समूहका चार प्रतिशत वालवालिका गतवर्ष विद्यालय वाहिर रहेपछि यसवर्ष जिल्ला शिक्षा कार्यालय झापाले सबै वालवालिकालाई विद्यालयको पहुँचमा ल्याउन विशेष अभियान नै सञ्चालन ग¥यो तर पूर्णरुपमा सफल हुन सकेन । निरक्षरता उन्मुलनका लागि जिल्ला शिक्षा कार्यालय झापाले साक्षर अभियान सञ्चालन गर्नु पूर्व नै सबैमा शिक्षाको पहुँच पु¥याउन खोजेपनि पूर्ण रुपमा सफल हुन सकेको छैन । आगामी बर्षबाट जिल्लालाई पूर्ण रुपमा निरक्षरता उन्मुलन गरी साक्षर जिल्लाको रुपमा घोषणाका लागि निरक्षरता उन्मुलन अभियान थालिने जिल्ला शिक्षा अधिकारी अम्बिकाप्रसाद रेग्मीले बताए ।

बाँकी यता >>>

महिला बर्गको सञ्चार क्षेत्रमा आकर्षण बढ्दो

    

नेपालमा महिला पत्रकारको संख्या कम छ । त्यसमा पनि मोफसलमा महिला पत्रकारको संख्या ज्यादै न्यून छ । भौगोलिक बनावटका हिसावले अति नै कठिन र विकासका हिसावले पनि पछि नै रहेको हाम्रो जस्तो मुलुकमा रेडियोको भूमिका महत्वपूर्ण हुन्छ । तर,प्रभावकारी सञ्चारमाध्यमका रुपमा रहेको  रेडियोमा काम गर्ने महिला सञ्चारकर्मी पुरुषको तुलनामा कमै छन् । पुरुषको तुलनामा महिलाहरुलाई अझैं पनि सामाजिक, पारिवारिक, सुरक्षा र काम गर्ने उचीत बातावरण नभई रहेको अवस्थामा झापामा भने महिला सञ्चारकर्मीको संख्या बढ्दै गएको छ । झापाका विभिन्न ठाउँमा विद्युतीय सञ्चारमाध्यम खुल्ने क्रम तीव्र भएसंगै रेडियोकर्मी बन्न झुकाव राख्ने महिलाको संख्यामा वृद्धि भएको हो ।
समय–समयमा विभिन्न रेडियोले सञ्चालन गरेको तालिममा सहभागी भएर महिलाले पनि आफ्नो नेतृत्व विकाससंगै विद्युतीय माध्यममा पहुँच जमाउन सफल भएका छन् । जसमध्ये    लामो समयदेखि रेडियोमानै लगनशील र निष्ठापूर्वक काम गर्दै आएर हाल समाचार सम्पादकका रुपमा कार्यरत झापा बिर्तामोड निवासी टीका लामिछाने  एक हुन् ।

बाँकी यता >>>

मौलाश्रीको केस्रा नियालीसकेपछि

बैदेशिक रोजगारीको सिलसिलामा श्रम बेच्न मलेसिया पुगेका एक नेपालीले साहित्य विधामा छुट्टै खोज र अन्वेषण गर्दै केस्रा विधालाई जन्माएका छन् । नेपाली साहित्य आकासमा यो सम्भवतः कान्छो विधाकोरुपमा उदय भएको नविनतम् चिन्तन पनि हो । साहित्यप्रतिको रुची, खोज र समायानुकुल फेरबदलकै क्रममा झापाली यूवा मौलाश्री लिम्बूले मलेसियामा रहेर सन् २०१२ जनवरी–१ तारिककादिन मलेसियाको राजधानी क्वालालाम्पुरबाट केस्रा विधाको घोषणा तथा दस्तावेज सार्वजनिक गरेका थिए । सृजनशिलता आफूमा एक अब्बल उत्कृष्ट र कालजयी कर्म हो । विचारलाई सकारात्मक, सृजनशील, उर्वर र जीवन–जगतको हितमा व्यवहारतः कार्यान्वयन गराउनु अर्को महान मानवीय कार्य हो । फलस्वरुप नेपाली साहित्यमा आयातित विधाहरुको हिमालचुली चलीरहेका वेला छुट्टै पहिचान र बेग्लै पहिचान खोजिनु आफैमा एउटा महत्वपूर्ण उपलव्धी हो ।
विश्व साहित्यमा हालसम्म अनेकौ विधाहरु प्रतिपादन भइसकेका छन् । ती विधाहरु राष्ट्र र राष्ट्रिय भाषा अन्र्तगत प्रचलनमा आउनुका साथै अन्य भाषामापनि रुपान्तरण भई स्थापित भई सकेका छन् । समय र परिवेश बमोजिम कतिपय विधाहरुको विषयगत क्षेत्र, आगमन र संसोधन हुँदै गएको हामी पाउन सक्छौं । ‘शारदा’ युगमा नेपाली साहित्यको पश्चिमी साहित्यसंग एकीकरण भएपछि आधुनिक साहित्यका लघु र लघुतम स्वरुपहरुको लेख्न, पढ्न र समिक्षणमा तिव्रता आएको हो । नेपाली साहित्यमा समस्या पूर्ति र लघु कविता नेपालीको एकीकरणसंगै लेख्न थालिएपनि वि स १९५८ मा छापाखाना भित्रिएपछि पद्य र गद्यमा साहित्यका लघुरुप देखिन थाले । विश्व साहित्यलाई गजल, उर्दु, हिन्दीबाट आयो, हाइकु र ताङका जापानबाट, सिओ कोरियाबाट आयो भने रवाई अरबबाट आएको हो । साहित्य विद्यामा प्रत्येक विधाको छुट्टै तत्व तथा आधारहरु हामी पाउँछौं । मूलतः साहित्यलाई चार प्रकारमा विभाजित गरिएको छ । जसमा आख्यान, कविता, निबन्ध र नाटक रहेका छन् । तिनलाई पनि अलग–अलग नजरले हेरिने गरिएको छ । जस्तोकी आख्यानभित्र हामी उपन्यास, कथा, लघुकथा, आत्मकथा आदिलाई राखिएको छ भने कविता विधामा कविता, गीत, गजल मुक्तक आदि पर्दछन् । त्यस्तै निवन्ध भित्र निवन्ध, प्रवन्ध नियात्रा संस्करण आदि र नाटकमा पनि एकाङ्की र पूर्णाकी पर्दछन् । जसलाई पनि अहिले आएर सुक्ष्म अध्ययनपछि दुई भागमा बाढेर चर्चा परिचर्चा गरिन्छ । आख्यान र अनाख्यान रहेका छन् । यसरी नेपाली साहित्यलाई सुक्ष्म अध्ययन गर्दा साहित्यप्रति श्रमिकहरुको संलग्नता बढेर गएको पाइन्छ हाल आएर लघु रुपका साहित्य रचना ह्वात्तै बढेका छन् । गद्यमा लघुकथा, निवन्ध, नियात्रा आदि विद्यामा काम भएका छन् भने लयात्मक विद्यामा कविता, गीत गजल, मुक्तम, रुवाई गीति कविता आदिमा आध्यात्मिक कलम चलेका पाइन्छ । मूलतः अहिलेसम्म स्थापित रहेका नेपाली साहित्य विद्याहरुको विषयवस्तुहरु फराकिलो हुने गर्छ ।

बाँकी यता >>>

हलो जोतेर भएपनि एसएलसीमा डिस्टिङ्सन्

हल्दीवारी, असार । 
पढ्ने मन छ, खर्च जुटाउने माध्यम छैन । आफू पनि पढ्नु छ भाइ वहिनीलाई पनि पढाउनु छ, आर्थिक अवस्था कमजोर छ, घरको गर्जो पनि टार्नु छ । यी र यस्तै समस्याले गाँजेको छ झापा हल्दिवारी–१ का सागर मुर्मूलाई ।
यसैवर्ष प्रवेशिका परीक्षा ९एसएलसी०मा विशिष्ट श्रेणी ल्याएर उत्तीर्ण भएका सागर घरायसी समस्याका कारण पढ्न असहज भएपछि यतिवेला चिन्तित बनेका छन् । गएको ३१ गते परीक्षा नियन्त्रण कार्यालयले प्रकाशन गरेको एसएलसी परीक्षाको नतिजा अनुसार आफूले विशिष्ठ श्रेणी ल्याएर प्रवेशिका परीक्षा उत्तीर्ण गरेको थाहा पाए । उनको नतिजाले घर मात्र होइन सिङ्गो सन्थाल वस्तीले नै खुशियाली मनाएको थियो । तर, त्यो खुशी सन्थाल परिवारका लागि क्षणिकमा सीमित बनेको छ । हल्दिवारी–१ निवासी साहेव र फूलमती मुर्मूका छोरा सागरले पूर्णाङ्कको ६ सय ४८ अर्थात ८१ प्रतिशत ल्याएर प्रवेशिका परीक्षा उत्तीर्ण गरेपछि परिवारले त  खुशी मनायो नै उनी अध्ययनरत सिग्मा इन्टरनेशनल इङ्लिस स्कूल हल्दिवारीले समेत खुशीयाली मनाएको  शिक्षक गोपाल गौतमले बताए । सिग्मा इन्टरनेशनल इङ्लिस स्कूलबाट प्रवेशिका परीक्षामा सामेल भएका २९ विद्यार्थीमध्ये उनीसँगै चारजनाले विशिष्ठ श्रेणीमा उत्तीर्ण बनेका छन् । सागरले परीक्षा लेखेका आठ विषयमध्ये सबैभन्दा बढी अंक एकाउन्टमा ९१ ल्याएका छन् । निम्न वर्गीय परिवारमा जन्मिएका सागर त्यो परिवारका जेठा छोरा हुन् । अत्यन्त मेहनती विद्यार्थीका रुपमा विद्यालयमा समेत चिनिएका सागरले विशिष्ठ अंक प्राप्त गर्नुमा उनको मेहनत र लगन हो भन्छन् विद्यालयका सस्थापक प्रिन्सिपल नवराज पराजुली ।

बाँकी यता >>>

फिटनेश सेनटरमा गृहिणीदेखि विद्यार्थीसम्म

सुरेन्द्र भण्डारी,

 बिर्तामोड,  । अरुले भनेको सुनेका भरमा जिम गर्न थालेकी वाल्मीकि एजुकेशन फाउन्डेशन बिर्तामोडकी शिक्षक उशा नेपाल सापकोटाको जिम गर्नु अहिले दैनिकी नै बनेको छ ।

बिर्तामोडस्थित हनुमान सेन्ट्रलको चौथो तल्लामा विगत दुई वर्षदेखि सञ्चालनमा आएको सन्तुलन फिटनेश सेन्टरमा उनी दैनिक व्यायामका लागि आउने गरेकी छिन् । सुनेका भरमा जीम गर्न थालेकी उनका जीम अहिले स्वास्थ्य र दैनिकीसंग जोडिएको छ । आफ्नो शरीरलाई कसरी स्वास्थ्य राख्न सकिन्छ अहिले उनमा चिन्ता र चासोको विषय बनेको छ बिहान बेलुका । तर,उनमा रहेको चिन्ता बिस्तारै हराउदै जान मद्दत पु ¥याएको छ सन्तुलन फिटनेशले । दुई महिनादेखि फिटनेस सेन्टर जान थालेकी उनको तौल ह्वात्तै घटेपछ उनी एकाएक खुशी मात्र हैन दंग समेत परेकी छिन् । नियमित व्यामका कारण शरीरको तैल घटेपछि सापकोटा भन्छिन्–‘जीम गर्नु स्वास्थ्यका लागि सबैभन्दा लाभदायक रहेछ,मैले जीम गर्न थालेपछि आफ्नो शरीरको तैल त घटेको छ नै आफैलाई आफ्नै शरीरको बढी माया लाग्ने गरेको महसुस पनि गरेकी छु ।’

स्वास्थ्य जीवन जीउन चाहने महिला उनी मात्र होईन उनीजस्तै अहिले सन्तुलनमा दैनिक ३० बढी महिलाले नियमित व्यायाम गर्दै आएका छन् । नेपालमै पहिलो पटक महिलाहरुका लागि सुरक्षित र भरपर्दो ‘जिम सेन्टर’ सन्तुलन खोलिएपछि शहरी क्षेत्रका अधिकांश महिलाहरु जिम सेन्टर धाउने गरेका छन् । सापकोटा जस्तै झापा बिर्तामोड निवासी रुवी अग्रवाल पनि आफ्नो शरीरको तौल घटाउन दैनिक रुपमा सन्तुलन फिटनेसमा जाने गरेकको बताउँछिन् । विगत अढाई महिनादेखि व्यायामका लागि सन्तुलन फिटनेश जाने गरेकी अग्रवाल दुई महिनामा २० केजी तौल घटेपछि अहिले उनी निक्कै खुशी छिन् ।

गृहस्थी जीवन बिताउँदै आएकी उनको तौल ९५ केजी हुँदा दैनिक कामकाज गर्न असहज महसुस भएको बताउँदै उनले भनिन्– ‘अहिले २० केजी तौल घट्दा नयाँ जीवन पाएजस्तै अनुभव भएको छ ।’ आफ्नौ शरीरको तौलमा यति छिटो परिवर्तन आउँछ भनेर कहिल्यै नसोचेको उनी सुनाउँछिन् । फिटनेश सेन्टरलाई धन्यवाद दिँदै उनी भन्छिन्– ‘मजस्ता धेरै महिलाले यहाँ आएर आफ्नो शरीरको तौल मात्र घटाएका छैनन्, शरीरलाई समेत तन्दुरुस्त राखेका छन् ।’

फिटनेश सेनटरमा गृहिणीदेखि विद्यार्थीसम्म आउने गरेको सन्तुलन फिटनेश सेन्टरकी प्रशिक्षक रञ्जु दाहाल बताउँछिन् । सन्तुलन फिटनेशको स्थापना कालदेखि नै प्रशिक्षकको रुपमा काम गर्दै आएकी दाहाल भन्छिन् –‘अधिकांश महिला विवाहका लागि इङ्गेजमेण्ट भएपछि शरीर स्लीम बनाउन यहाँ आउँछन् ।’

बाँकी यता >>>